شانه و تراکم فرش کودک

هنگام خرید فرش، واژه‌های شانه و تراکم را از زبان فروشنده‌های فرش می‌شنویم. اما بیشتر ما به درستی معنای آن‌ها را نمی‌دانیم. شانه و تراکم در فرش ماشینی چیست؟ اصلاً آشنایی با این مفاهیم هنگام خرید فرش چه مزیتی دارد؟ و آیا دانستن شانه و تراکم فرش اتاق کودک اهمیتی دارد؟ در این مقاله قصد داریم ابتدا این مفاهیم را به شکلی ساده بیان کنیم و سپس شانه و تراکم مناسب برای فرش اتاق کودک را همراه شما بررسی کنیم.

معرفی نخ‌های تار، پود و نخ خاب در فرش

حتماً تاکنون دار قالی را از نزدیک دیده‌اید یا دست‌کم تصویری از آن در جایی به چشمتان خورده‌ است. اگر به تصویری که در ادامه آمده است نیز دقت کنید یک دار قالی را می‌بینید که نخ‌های سفیدی در سرتاسر آن به صورت عمودی از بالا به پایین کشیده شده‌اند. به این نخ‌ها تار گفته می‌شود.

می‌دانید که در قالی دستبافت هنرمندان نخ‌هایی از جنس پشم یا ابریشم را دانه دانه به این تار‌ها گره می‌زنند. به نخ‌هایی که به تارها گره می‌خورد، نخ خاب گفته می‌شود. در هر فرشی نخ خاب همان چیزی است که با راه رفتن روی فرش آن را زیر پا حس می‌کنیم.

شاید شما ندیده باشید اما بعد از هر ردیفی که هنرمند قالی‌باف در عرض قالی می‌بافد، یکی دو نخ به صورت افقی از بین تارها رد می‌کند. و بعد به سراغ بافتن راه بعدی می‌رود. به این نخ که به صورت افقی در حد فاصل ردیف‌های مختلف گره قرار می‌گیرد، پود می‌گویند.

بنابراین هر فرش از سه نوع نخ با نام‌های تار (نخ‌های عمودی)، پود (نخ‌های افقی) و خاب (گره‌ها) تشکیل شده است. در فرش‌های ماشینی نیز این نخ‌ها به صورت اتوماتیک به کمک ماشین‌های فرش‌بافی به هم گره می‌خورند. منتها جنس نخ‌ها در فرش ماشینی از نخ‌های فرش‌ دستبافت متفاوت است. در فرش ماشینی معمولاً از الیاف مصنوعی مثل پلی‌استر، اکریلیک و پلی‌پروپیلن استفاده می‌شود.

تعریف شانه و تراکم در فرش

برای بررسی شانه و تراکم فرش کودک بهتر است ابتدا تعریف شانه و تراکم را در فرش بدانیم. همان‌طور که گفتیم فرش از گره خوردن الیاف خاب به دور تار‌ها بافته می‌شود. حال به تعداد گره‌هایی که در هر یک متر از عرض فرش زده شده، شانه‌ی آن فرش می‌گویند. به عنوان مثال در فرش 700 شانه در هر یک متر از عرض فرش، 700 بار الیاف خاب دور تار‌ها گره خورده است. و در فرش 1200 شانه در هر یک متر عرضی از فرش، 1200 گره وجود دارد.

برای محاسبه‌ی تراکم نیز باید تعداد گره‌های الیاف خاب را در هر یک متر از طول فرش بشماریم. به عنوان مثال فرشی با تراکم 1000 در هر یک متر از طول خود 1000 گره دارد.

تأثیر شانه‌ی فرش در طرح و نقش آن

شانه‌ی فرش در طرح و نقش آن و نیز در ضخامتش تأثیر دارد. دانستیم که هرچقدر عدد شانه‌ی فرش بیشتر باشد، تعداد گره‌های الیاف خاب در عرض فرش بیشتر است. بنابراین در فرشی با شانه‌ی بیشتر، طرح و نقش‌های ریزتر و ظریف‌تر می‌توان بافت. اما در فرش‌هایی با شانه‌ی کمتر نمی‌توان این ظرافت را در طرح و نقش داشت. بنابراین به فرش‌های ماشینی با شانه‌ی بالا به دلیل ریزنقش بودنشان، فرش‌های دستباف‌گونه گفته می‌شود.

تأثیر شانه‌ی فرش در ضخامت آن

دانستیم که ریزنقش بودن فرش با تعداد شانه‌ی آن رابطه‌ی مستقیم دارد. یعنی هرچه شانه‌ی فرش بیشتر باشد، طرح آن ظریف‌تر و ریزنقش‌تر است. اما شانه‌ی فرش با ضخامت آن رابطه‌ی عکس دارد. هرچه شانه‌ی فرش کمتر باشد، ضخامت آن بیشتر است. و هرچه شانه بیشتر باشد، ضخامت کمتر است.

اما دلیل رابطه‌ی معکوس شانه و ضخامت فرش چیست؟ با توجه به تعریفی که از شانه ارائه کردیم در فرش با شانه‌ی بیشتر، الیاف خاب به هم نزدیک‌تر و فشرده‌ترند. بنابراین در چنین فرشی ناگزیریم که الیاف خاب با طول کوتاه‌تری داشته باشیم. چرا که اگر ارتفاع نخ خاب بیش از حد استاندارد باشد، طرح و نقش فرش به هم می‌خورد. درست مثل گندم‌زاری که ساقه‌های گندم وقتی خیلی رشد می‌کنند روی هم‌دیگر خم می شوند. الیاف خاب هم در فرش‌هایی با شانه‌ی بالا اگر بیش از حد بلند باشند روی هم خم می‌شوند و طرح فرش را به هم می‌ریزند.

اما در فرشی با شانه‌ی کمتر به دلیل این که گره‌های الیاف خاب از هم فاصله‌ی بیشتری دارند امکان این وجود دارد که این الیاف، قد بلندتری داشته باشند! بدون این‌که روی هم خم شوند و طرح و نقش فرش را به هم بریزند. به همین دلیل است که فرش‌هایی با شانه‌ی بیشتر ضخامت کمتری دارند، اما فرش‌هایی با شانه‌ی کمتر ضخامت بیشتری دارند.

در ادامه ارتفاع استاندارد نخ خاب را برای فرش‌هایی با شانه‌های مختلف برای شما می‌آوریم:

• فرش 500 شانه، ارتفاع نخ خاب 12.5 میلیمتر
• فرش 700 شانه، ارتفاع نخ 11 میلی متر
• فرش 1000 شانه، ارتفاع نخ خاب 9.5 میلیمتر
• فرش 1200 شانه، ارتفاع نخ خاب 8 میلیمتر
• فرش 1500 شانه، ارتفاع نخ خاب 6 میلیمتر
• فرش های 1000 شانه و 1200 شانه ابریشم‌گونه، ارتفاع نخ 5 الی 6 میلیمتر

نمونه ای از فرش های کودک فروشگاه فرش افرند

تأثیر تراکم فرش در استحکام و وزن آن

اما تراکم همان‌طور که از اسمش مشخص است به فشردگی و تراکم فرش مربوط است. هرچه تراکم فرش بیشتر باشد، یعنی گره‌ها در طول فرش به هم نزدیک‌تر و فشرده‌ترند. در نتیجه فرش سفت‌تر و سنگین‌تر می‌شود. همچنین فرش با تراکم بالاتر دوام و استحکام بیشتری نیز دارد.

اهمیت شانه و تراکم فرش کودک

اگرچه فرش‌هایی با شانه و تراکم بالاتر به عنوان فرش‌های مرغوب‌تر شناخته شده‌اند اما همیشه برای اتاق کودکان فرش‌هایی با شانه و تراکم پایین‌تر توصیه می‌شود. در ادامه دلیل این پیشنهاد را با هم بررسی می‌کنیم.

رابطه‌ی شانه فرش اتاق کودک با امنیت کودکان

یکی از شگفت‌انگیز‌ترین رخدادهای زندگی هر انسان در دوره‌ی نوزادی، به راه افتادن است! می‌گوییم هزاران بار باید زمین خورد تا راه رفتن را یاد گرفت. بنابراین کودک نوپای شما پیش از درست به راه افتادن بارها و بارها به زمین می‌خورد. و زمانی که به راه می‌افتد تازه دوران بازی و شیطنتش آغاز می‌شود. کودکان برای شناخت و کشف جهان نیاز به بازی و تحرک بالا دارند. بنابراین همیشه در معرض آسیب‌های ناشی از زمین خوردن قرار می‌گیرند.

بنابراین بسیار بهتر است که برای اتاق کودک دلبندتان چه زمانی که نوزادی نوپاست و چه زمانی که کمی بزرگ‌تر می‌شود، فرشی با شانه‌ی کمتر تهیه کنید. همان‌طور که گفتیم فرش‌هایی با تعداد شانه‌ی کمتر، ضخامت بیشتری دارند و نرم‌ترند. به عنوان مثال فرش 500 شانه با ارتفاع نخ خاب 12.5 میلی‌متر در حال حاضر ضخیم‌ترین فرش است. به همین دلیل است که اغلب توصیه می‌شود برای اتاق کودک، فرش‌های 500 شانه، 700 شانه یا نهایتاً 1000 شانه خریداری کنید.

گفتنی است با توجه به مدل‌های فرش کودک فانتزی و کارتونی که امروزه تولید می‌شوند مشکلی هم در نقش و نگار این فرش‌ها به وجود نمی‌آید. گفتیم در فرش‌هایی با شانه‌ی پایین، امکان بافت طرح‌های ظریف وجود ندارد. اما فرش‌های فانتزی و انیمیشنی کودکان نیازی به ریزنقش بودن ندارند. چرا که اغلب از طرح‌های بزرگ عروسکی و شخصیت‌های کارتونی روی آن‌ها استفاده می‌کنند.

رابطه‌ی تراکم فرش اتاق کودک با نظافت کودکان

گفتیم که فرش‌هایی با تراکم بیشتر، سفت‌تر و سنگین‌تر و فرش‌هایی با تراکم کمتر، سبک‌ترند. از سویی می‌دانیم که فرش اتاق کودک بیشتر از سایر فرش‌های خانه در معرض انواع آلودگی‌ها و لکّه‌ها قرار می‌گیرد. والدین ناگزیرند که برای حفظ بهداشت و سلامت کودک خود، فرش اتاق او را در فاصله‌های زمانی کوتاه بشویند.

بنابراین فرش اتاق کودک باید سبک باشد تا شستشو و خشک شدن آن راحت‌تر انجام پذیرد. اگرچه فرش‌هایی با تراکم بالا استحکام و دوام بیشتری دارند اما بهتر است تراکم فرش اتاق کودک پایین باشد.

در واقع دوام و طول عمر فرش در مورد فرش‌های اتاق کودکان اهمیتی ندارد. چرا که کودکان به سرعت رشد می‌کنند و از نظر فکری و سلیقه نیز تغییر می‌کنند. آن‌ها ترجیح می‌دهند رد پای این تغییر را در وسایلشان ببینند. بنابراین دور از ذهن نیست که خیلی زود از شما بخواهند فرش اتاقشان را با مدل و رنگ دیگری عوض کنید.

امیدواریم این مقاله برای شما سودمند واقع شود. گفتنی است که مجموعه‌ی افرند فرش‌های کودک خود را از الیاف مرغوب و با کیفیت، به صورت 500 شانه و با تراکم 1000 تولید می‌کند. برای بازدید از گالری فرش‌های اتاق کودک افرند می‌توانید از این‌جا وارد شوید.