مشهورترین انواع نقشه فرش ماشینی که حتما باید بشناسید

عظمت هنر ایرانی بر کسی پوشیده نیست و صنعت قالی و فرش ایران نیز جلوه‌ای تمام‌عیار از هنر آن است. به بیانی ساده‌تر، کل هنر، فرهنگ، آداب و رسوم و حتی طبیعت این مرز و بوم در فرش‌‌ها و قالی‌های آن خلاصه شده است. زمانی که به فرش‌ها نگاه می‌کنیم گویی وارد دنیایی دیگر می‌شویم و طرح‌های رؤیایی آن ما را مسحور خود می‌کنند. پس بی دلیل نیست که تمام ایرانیانی که خارج از کشور زندگی می‌کنند، مشتاق‌اند تا این هنر بی‌بدیل را در منزل خود داشته باشند؛ چون به دنبال این هستند که پاره‌ای از وطن خود را در آن سوی دنیا داشته باشند. آیا شما هم مشتاق این هنر اصیل کشورمان هستید؟! پس باید بدانید که نقش و نگارها و طرح‌های این فرش‌ها طبق اصول و نقشه‌هایی بافته می‌شوند. در این مقاله سعی بر آن داریم تا شما را با انواع نقشه فرش ماشینی آشنا کنیم.

انواع نقشه فرش ماشینی

زمانی که فرش‌های ماشینی‌ کلاسیک را می‌بینیم، تفاوتی بین آنها قائل نمی‌شویم. از نظر ما طرح همه آنها کلاسیک و ایرانی است. حال آن‌ که از دید افرادی که سررشته‌ای در صنعت فرش و قالی دارند، این فرش‌ها یکی نیستند. زیرا فرش‌ ماشینی دارای طرح و نقشه‌های بسیار متنوعی است. در سلسله مقالات قبلی فرش افرند با دسته‌بندی‌های مختلف حوزه فرش آشنا شده‌اید. مثل فرش کلاسیک، فرش فانتزی، فرش دستباف نما، فرش کلاریس، فرش چاپی و غیره. حال نوبت آن است که به عنوان یک ایرانی با دسته بندی فرش از نظر طرح و نقشه نیز آشنا شوید. در ادامه، انواع نقشه فرش ماشینی ایرانی را معرفی خواهیم کرد. البته در این مقاله به دنبال معرفی طرح و نقشه‌های سنتی و کلاسیک ایران هستیم.

نقشه شاه عباسی

شاه عباس بدون شک یکی از تاثیرگذارترین پادشاهان ایران در زمینه هنر و فرهنگ بوده و این موضوع بر همگان آشکار است. این عقیده وجود دارد که تمام طرح‌های که به شاه عباسی مشهورند توسط شاه عباس تهیه شدند. پایه اصلی این طرح‌ها، طرح معروف گل شاه عباسی است. در این نقشه‎‌ها ما شاهد گل‌های شاه عباسی‌ای هستیم که روی نوارهای تلفیقی، ختایی یا اسلیمی نقش بسته‌اند. در نقشه‌های فرش شاه عباسی معمولاً تلفیقی زیبا از خطوط، نقش‌های سنتی و حیوانات را مشاهده می‌کنیم. از مهم‌ترین طرح‌های شاه عباسی می‌توان به طرح شاه عباسی لچک ترنج، شاه عباسی افشان، شاه عباسی طره دار و طرح شیخ صفی، اشاره کرد.

نقشه‎‌های ابنیه و آثار باستانی

یکی دیگر از مشهورترین انواع نقشه فرش ماشینی، طرح‌ ابنیه و آثار باستانی است. طبیعتاً ذهن همه ما به سمت معماری اصفهان در دوران صفویه و آثار تمدن‌های باشکوهی مثل تمدن پارسه می‌رود. از محبوب‌ترین طرح‌ها و نقشه‌های فرش این دسته می‌توان به نقوش الهام گرفته از مسجد شیخ لطف‌الله، گنبد زیبای مسجد امام و مسجد جامع اصفهان، طاق بستان و حتی تخت جمشید اشاره کرد. متداول‌ترین نقشه‌های این فرش‌ها بر اساس المان‌های هندسی و یا کاشی‌کاری‌های آثار تاریخی مشهور ایران هستند. گویی خالق این نقشه‌ها به دنبال این بودند تا آثار تاریخی و شکوه ایران باستان را به سراسر جهان گسترش دهند، به طوری که در هر خانه، گوشه‌ای از این آثار وجود داشته باشد.

نقشه فرش اسلیمی

طرح اسلیمی نیز همانند طرح شاه عباسی، از دوران صفویه به بعد رواج یافت. عده‌ای معتقدند که واژه اسلیمی از کلمه اسلیم گرفته شده است که به معنای جوانه و ریشه است. البته عده‌ای دیگر نیز، اسلیمی را برگرفته از طرح‌های ختایی در کاشی‌کاری‌های مساجد می‌دانند. طرح اسلیمی مجموعه اشکال و طرح‌های خاصی هستند که شباهت زیادی به دهان باز مار دارند. در بافت فرش اصفهان معمولاً از طرح و نقشه اسلیمی زیاد استفاده می‌شود. نقشه فرش اسلیمی به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. مانند اسلیمی ساده، مرکب، حلزونی، برگی، خرطومی، اسلیمی دهن اژدری و اسلیمی گل‌دار.

نقشه فرش بته جقه

طرح بته جقه یکی دیگر از انواع نقشه فرش ماشینی است که بدون شک یکی از پرطرف‌دارترین و محبوب‌ترین طرح‌های فرش ایرانی محسوب می‌شود. این طرح یکی از اصلی‌ترین نمادهای فرش و قالی‌بافی ایرانی است. یک طرح اصیل و باستانی که کاربرد آن نه‌تنها در بافت فرش و قالی؛ بلکه در صنعت مد جهان نیز مشاهده می‌شود. منشأ اصلی طرح بته جقه، ترکیبی از سرو و غنچه گل است، نمادی از جاودانگی و آزادی! عده‌ای از کارشناسان نیز منشأ بته جقه را از کلمه بوته (بته) و پر (جقه) می‌دانند. لازم به ذکر است که در فرش پازیریک که قدیمی‌ترین و مشهورترین فرش جهان است، آثاری از بته جقه یافت می‌شود! از پرکاربردترین انواع نقشه بته جقه می‌توان به طرح بته جقه بادامی، مادر و بچه، قهر و آشتی، میری، کردستانی و شاخ گوزن اشاره کرد.

نقشه شکارگاه

نقشه شکارگاهی نیز جزو قدیمی‌ترین و اولین طرح‌های فرش در ایران است. طبیعتاً زندگی شاهان و افراد بزرگ به شکار گره خورده بود. در این طرح‌ها، شاهد حیواناتی مثل گوزن، آهو، بز کوهی و حتی حیوانات وحشی هستیم! البته در طرح‌های شکارگاهی، مردان شکارچی سوار بر اسب و نیزه و کمان به دست نیز مشاهده می‌شوند. این طرح‌ها دارای صحنه‌هایی از شکار در مکان‌هایی مثل کوهستان، جنگل و حتی بوته‌‎زارها هستند.

طرح و نقشه خشتی

از میان انواع نقشه فرش ماشینی، می‌توان به فرش طرح خشتی اشاره کرد. اصطلاح خشتی از خشت‌های ابنیه تاریخی گرفته شده است. خشت در ابنیه تاریخی آجرهای مکعب شکل از جنس رس است. در فرش‌های طرح خشتی، نقش و نگارهای متنوعی در داخل مستطیل‌های گوناگون وجود دارند. این فرش‌ها تنوع زیادی دارند و تفاوت آنها بیشتر در ابعاد مستطیل‌ها و نقش و نگارهای داخل آنهاست. از مرسوم‌ترین نقش‌ها می‌توان به گلدان، گل و بوته، درختانی نظیر سرو و بید و حتی پرندگان اشاره کرد.

طرح گلدانی

فرش‌های ماشینی طرح گلدانی همان‌طور که از نام آنها مشخص است، گلدانی هستند مملو از گل! در زمینه این فرش‌ها معمولاً گلدانی موجود است که از یک طرف فرش شروع می‌شود و شاخه‌ها و گل‌های آن سرتاسر فرش را می‌پوشانند. همچنین ممکن است گلدان‌ها به شکلی متقارن در کناره‌های متن و یا پشت سر هم بافته می‌شوند. از مشهورترین طرح‌های گلدانی فرش می‌توان به سراسری، گلدانی خطایی، گلدانی سلطانی، و گلدانی هزار گل اشاره کرد. طرح‌های گلدانی معمولاً یکی از انواع نقشه فرش ماشینی رایج هستند.

خرید انواع فرش ماشینی از نظر طرح و نقشه

مجموعه فرش افرند بهترین فرش ماشینی را در سطح کشور ارائه می‌کند. محصولات این برند از نظر تنوع و کیفیت در سطح بالایی قرار دارند. در صورتی که قصد خرید فرش ماشینی دارید و به دنبال طرح‌های اصیل ایرانی هستید، می‌توانید وب سایت فرش افرند را مشاهده کنید. در ضمن اگر نگران هم‌خوانی طرح و نقشه فرش با دیگر اقلام دکوراسیون منزل خود هستید، می‌توانید از قابلیت پرو مجازی فرش که به‌تازگی به وب سایت اضافه شده است استفاده کنید. یعنی هر فرشی که مدنظر دارید را به صورت مجازی به منزل خود ببرید و از نظر ظاهری، همخوانی با دیگر المان‌ها، دیوار و پرده‌ها بررسی‌های لازم را به عمل آورید.