مراقبت و نگهداری از ریشه فرش

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که با مشکل پاره شدن یا از بین رفتن ریشه فرش مواجه شده باشید. فرقی نمی‌کند چه فرش‌های زمینه تیره را انتخاب کنید چه رنگ روشن؛ ریشه فرش همچنان براق و سفید است و خودنمایی می‌کند، در نتیجه سفید شدن و تمیز کردن ریشه فرش نقش مهمی در زیبایی فرش دارد. به همین منظور در این مقاله در مورد روش‌های نگهداری از ریشه فرش صحبت خواهیم کرد.

ریشه فرش چیست؟

ریشه فرش در اصل همان نخ‌های سفید یا کرمی رنگ در انتهای فرش هستند. از انواع ریشه‌های فرش می‌توان به ریشه‌های سفید، ریشه‌های گرده دار، ریشه‌های زنجیره‌ای و ریشه‌های توری اشاره کرد، بهرحال مراقبت و نگهداری از ریشه فرش واجب است.

مراقبت از ریشه فرش

برای نگهداری و مواظبت از ریشه فرش به مواردی اشاره می‌کنیم که حتما مطالعه بفرمائید.

تمیز کردن ریشه فرش

ریشه فرش به دلایل مختلف خیلی زود کثیف می‌شود و سفیدی اولیه خود را از دست می‌دهد، اما سوال اینجاست که پس از شستن فرش به دلیل رعایت نکردن برخی از نکات، ریشه فرش به رنگ زرد درآمده و  چگونه می‌توان ریشه فرش را سفید کرد؟

برای رفع زردی ریشه فرش باید مقداری آب گرم و شامپو فرش را با هم مخلوط کرده و با پارچه آغشته به محلول ریشه فرش را از سر تا پا پاک کنید و این کار را ادامه دهید تا ریشه‌ها سفید و براق شوند. پس از شستن ریشه فرش، آن را در فضای باز قرار دهید تا خشک شود.

یکی دیگر از کارهایی که می‌توانید برای تمیز کردن ریشه فرش انجام دهید، کاور فرش است. کاورها جنس‌های مختلفی دارند. بهترین جنس کاور، توری است که  با نگه داشتن ریشه های فرش در داخل خود ، از ورود کثیفی و خراب شدن ریشه ها جلوگیری می کنند و حتی در اثر رفت و آمد آسیب نمی بیند. دقت داشته باشید که هرچندماه یکبار باید کاورها را تعویض کنید.

چسباندن ریشه فرش

اکثر مردم برای محافظت از ریشه فرش آن را می‌چسبانند؛ اما باید بدانید که چسباندن ریشه فرش یک کار اشتباه است و باعث از بین رفتن ریشه فرش می‌شود؛ زیرا چسب باعث پوسیدگی و کثیفی فرش می‌شود. زمانی که چسب را جدا می‌کنند، لکه‌هایی روی ریشه‌ها که نه تنها باعث کثیف شدن ریشه‌ها می‌شود، بلکه باعث کنده شدن آن‌ها نیز می‌شود. همچنین با گذشت زمان و تردد بر روی فرش، چسبندگی فرش به مرور کمتر می‌شود و مجبور به تعویض آن می‌شوید که این امر خود باعث کنده شدن ریشه فرش می‌شود.

گره زدن ریشه فرش

یکی از مهمترین کارهایی که بعد از خرید فرش باید انجام داد، گره زدن ریشه می‌باشد، که باعث جلوگیری از خراب شدن فرش می‌شود. روش های مختلفی برای گره زدن ریشه وجود دارد که عبارتند از:

1. گره زنجیره‌ای
2. دو گره
3. گره نخودی

گره نخودی

جهت درست کردن گره نخودی باید طول ریشه ها بلند باشد. برای زدن این گره، ریشه ها را باید در ردیف‌های 2 تا 5 تایی گرفته و به صورت معمولی دور هم پیچ داد و گره زد . اگر فرش شما قدیمی باشد و یا اندازه ریشه های آن کوتاه باشد، باید ابتدا ریشه های آن را اضافه نموده و بلندتر کنید . سپس به صورت روش ذکر شده، گره نخودی را درست کنید.

دو گره

برای ایجاد دوگره باید تمام ریشه های فرش را به دسته های 2 الی 5 تایی گرفته، در دوگره یک دسته از این ریشه ها را با دست چپ نگه داشته و سپس با دست راست نخی شبیه به نخ پود را توسط انگشت شصت می گیرند و سپس آن دسته نخ را دو مرتبه به دور انگشت میانه، سبابه و شصت می چرخانند، اولین دسته 2 یا 5 تایی از ریشه ها را از میان آن به بیرون می آورند و مابقی نخ را با دست دیگر (دست راست) هدایت می کنند و به این گونه گره ای که تشکیل می شود، روی اولین دسته ریشه هاقرار می گیرد.

این گره (دو گره) دقیقا به انتهای ریشه ها هدایت می شود و باعث مستحکم شدن گلیم بافی و یا بافت فرش می شود. این عمل را به ترتیب روی دسته های دوم، سوم، چهارم و پنجم از ریشه های فرش تا به آخر انجام دهید. این روش اغلب در فرش های نو که ریشه های بلند و سالمی دارند انجام می شود . چرا که در صورتی که فرش به خاطر کهنه و قدیمی بودن چله های آن پوسیده و کوتاه شده باشد دیگر نمی توان این روش را به کار برد و باید برای ایجاد دوگره از نخ و سوزن استفاده شود.

گره زنجیره‌ای

زمانی از این گره استفاده می‌شود که ریشه فرش بلند باشد. برای انجام این گره ابتدا باید در انتهای ریشه گره نخودی و یا دو گره ایجاد شود سپس امتداد ریشه های صاف را نیز به فاصله ای در حد 2 سانتی متر از گره نخودی، مجدداً با هم گره زد، مجددا امتداد ریشه ها را از محل قبلی و با فاصله ای 2 سانتی متری با ریشه های همجوار گره زد. در انتها تمامی ریشه های فرش به صورت زنجیره ای تغییر شکل می دهند.

استفاده از کاور ریشه

می‌توان گفت یکی از بهترین و مرسوم‌ترین روش‌های محافظت از ریشه فرش، استفاده از کاور است. کاورها اندازه‌های استانداردی دارند، کاور از ابتدای لبه فرش تا انتهای ریشه قرار می‌گیرد ودر نتیجه ریشه فرش کثیف نمی‌شود، همچنین کاور فرش باعث جلوگیری از کنده شدن ریشه فرش می‌شود.

لفاف دوزی

لفاف دوزی از قدیمی‌ترین کارهای انجام شده برای محافطت از ریشه فرش می‌باشد، در این روش نوع پارچه به کار رفته شده از جنس متقال و یا برزنت می باشد هم چنین در مواردی از جاجیم های ماشین بافت نیز برای لفاف دوزی ریشه های فرش استفاده می کنند. در لفاف دوزی ریشه های فرش را باید تازده و داخل پارچه مربوطه قرار دهید. سپس هر دو طرف پارچه را به ابتدای بافت وصل کنید. با توجه به اینکه جنس این پارچه ها از نخ می‌باشد با جریان هوا در این نوع پارچه‌ها در لفاف دوزی ، از وارد شدن بعضی مشکلات شیمیایی و فیزیکی به ریشه های فرش جلوگیری می‌کند.

سخن پایانی

تا به حال با نقش ریشه در فرش و نقش مهم آن در ظاهر فرش آشنا شده‌اید و نحوه شستن آن را یاد گرفته‌اید اما بهترین راه این است که ریشه فرش را به یک قالیشویی حرفه‌ای بسپارید. این بدان معناست که خوب است برای نگهداری از ریشه فرش، ریشه‌های آن را زیر فرش تا کرده و هر چند وقت یکبار شست و شو دهید یا با شانه از درهم و برهم شدن ریشه‌های فرش جلوگیری کنید. البته روکش‌های پلاستیکی نیز برای محافظت از ریشه فرش مناسب هستند. این امر باعث افزایش عمر فرش می‌شود.