طرح های فرش ماشینی ( از دیروز تا به امروز)

فرش های ماشینی طرح های زیبا و متنوعی دارند. طرح های فرش ماشینی  باعث می شود تا  موقع خرید فرش انتخاب برای ما سخت شود. شاید در نگاه اول طرح فرش های ماشینی بسیار زیاد و متنوع باشند اما با یک بررسی می توان ان ها در دسته بندی هایی جا داد.

هر طرح فرش ماشینی راوی یک قصه است. قصه یک شکار، قصه یک مکان یا تصویری از طبیعت. قصه های بسیاری در هر طرح فرش ماشینی نشسته است. طرح هایی که زنان قالی باف از دوران قدیم در دل قالی های خود نشاندند؛ و حالا این طرح ها در فرش های ماشینی خود نمایی می کنند. با شناخت طرح های فرش ماشینی دایره انتخاب شما محدودتر می شود و دقتتان در خرید فرش ماشینی بالا می رود.

برای شناخت اجزای مختلف فرش به این مقاله مراجعه کنید.

طرح فرش ایرانی:

طرح های فرش ایرانی در 19 دسته اصلی گروه بندی می شوند.این طرح ها در ابتدا به صورت ذهنی و بدون نقشه بافته می شدند و به تدریج با پیشرفت این هنر طرح ها روی کاغذ آمدند.

طرح های ایلی و عشایری

طرح های ایلی عشایری توسط عشایر بافته می شوند. در این مدل فرش‌ها طرح به صورت ذهنی از نقشه هایی که به صورت سینه به سینه در بین بافندگان فرش انتقال می یافته است شکل گرفته و قرینگی در این طرح ها دیده نمی شود.

طرح فرش ترکمن

طرح‌های ترکمن از مدل هایی است که به صورت ذهنی و بدون نقشه بافته می شوند و از طرح های هندسی و خطوط شکسته ساخته شده اند. طرح های هندسی و شکسته در طرح هاى ايلى و خاص مردم كوچ نشين بسیار دیده می شود.

طرح فرش هندسی

این طرح از اشکال مختلف هندسی تشکیل شده است که بر اساس طرح و خطی که در فرش وجود دارد متفاوت می شوند؛ مانند هندسی کف ساده، هندسی جوشقان، هندسی خاتم شیراز، هندسی لچک و ترنج و هندسی قابی

طرح فرش ایرانی هندسی

طرح فرش قابی (خشتی)

زمینه این فرش ایرانی از اشکال هندسی مانند مربع و لوزی تشکیل شده که به صورت شبکه بندی شده منظم کنار هم می نشینند. داخل هر یک از این خانه‌ها نقش هایی مانند گلدان گل، بته، شاخهٔ گل، درختانی مانند سرو و بید پرندگان و … به‌طور مجرد ترسیم می‌گردند. هر خانه از لحاظ شکل و محتوا از خانهٔ مجاور متمایز است.

از معروف‌ترین طرح‌های آن می‌توان به قاب قرآنی، قاب بختیاری، قاب تصویری، قاب اسلیمی اشاره کرد.

طرح فرش شاه عباسی

در این طرح فرش ایرانی گل های خاصی که به نام شاه عباسی مشهور هستند به کار می رود. گل­های شاه عباسی به همراه بندهای ختایی و گاه تلفیقی با اسلیمی ها انواع مختلفی از طرح­ها را می آفریند.

طرح‌های این گروه شامل: شاه عباسی لچک ترنج، شاه عباسی افشان، شاه عباسی درختی، شاه عباسی شیخ صفی، شاه عباسی جانوری، شاه عباسی هفت رنگ و غیره.

طرح فرش گل فرنگ

طرح گل فرنگ از اوایل قرن 13هجری به تدریج وارد نقوش سنتی  ایران از جمله  نقوش فرش گردید این طرح با رنگ های خاص و تند تزیین شده است. طرح اصلی این فرش گل های رنگارنگ چند پر و گلدان های فرنگی همراه با  گل رز سرخ است و در کنار آن از رنگ های روشن دیگر نظیر زرد و آبی هم استفاده شده است.

طرح فرش درختى:

در طرح های فرش ایرانی درختی با حفظ تشابه شان با طبیعت نقش شاخ و برگ بیش از هر چیز دیگر در فرش دیده می شود. در ترکیب اصلی این طرح اغلب درخت و درختچه هاى كوچك و بزرگ به ويژه به صورت انفرادى وجود دارد که با اجزاء ديگرى تركيب شده اند.

• اگر در میان شاخ و برگ درختان پرندگان حضور داشته باشند یا در پایین درخت طرح حیوانات وحشی باشد طرح را درختی حیوان دار می گویند.
• اگر میانهٔ فرش دارای برکهٔ آب با رنگ فیروزه‌ای باشد، طرح را درختی سبزی کاری یا آب نما گوییم.

این طرح در بین بافندگان  مشهد،کاشان، تبریز، قم و کرمان، طرفدار داشته است. حال آنکه تصویر درخت را بسیاری از کشورهای اروپایی به فال نیک می‌گیرند و آن را نشانهٔ تداوم عمر و خوشبختی و سعادت می‌دانند.

طرح فرش ماهی در هم

این طرح فرش انواع مختلفی دارد که از شرق گسترش یافته و در اکثر بخش های ایران منتشر شد. ماهی هراتی، ماهی فراهان، ماهی زنبوری، ماهی کردستان و زیره ماهی طرح های دیگر این نقش هستند.

طرح فرش بته جقه:

این

این طرح از طرح های معروف فرش ایرانی است. طرح فرش ایرانی بته اى تجريد يافته درخت سرو است. بته هاى سركج فرش ايران كه به بته جقه شهرت يافته است. طرح و اندازه این بته ها متفاوت است. حتی گاهی در حاشیه به صورت موازی یافت می شوند.

معروف‌ترین طرح‌های بته‌ای عبارت‌اند از بته جقه یا مادر بچه، بته ترمه، بته سرآبندی، بته افشار، بته قلمکار اصفهان، بته کردستانی یا هشت پر، بته خراسان و بته میری.

طرح فرش اسلیمی

این طرح نقش اغلب فرش های ایرانی است. در این طرح از شاخه های دورانی میان برگ ها شکل گرفته است. در واقع تجرید یافته شاخه های پیچان وساقه ای برای گل های ختایی می باشد.

از معروف‌ترین آن می‌توان به اسلیمی دهان اژدها اشاره کرد. انواع دیگر عبارت‌اند از: اسلیمی بندی، اسلیمی افشان، اسلیمی کهکشانی، اسلیمی لچک و ترنج و …اسلیمی انواع بسیار زیاد دارد و معمولاً در بیشتر قالب‌ها این طرح تکرار می‌گردد، اما در بعضی فرش‌ها این طرح مسلط است.

طرح فرش افشان

این طرح فرش ایرانی همان طور که از نامش هم پیداست، طرحی است که اجزای آن با فاصله منظم و جدا از هم طراحی شده است. در این طرح همهٔ بند و گل و برگ‌ها در متن فرش به صورت افشان و پراکنده بوده و هیچ‌کدام از گل و برگ‌ها دارای قرینه نمی‌باشند

معروف‌ترین این طرح‌ها عبارت‌اند از: افشان دست گل، افشان شاخه پیچ، افشان اسلیمی، افشان شاه عباسی و گل‌فرنگ

طرح های آثار باستانی و ابنیه اسلامی

این طرح ها معمولاً از نقش عمارت ها و بناها و کاشی‌کاری‌ها اقتباس شده اند. طرح هایی که معمولاً در این نوع فرش ها دیده می شوند از گنبد مسجد شیخ لطف الله اصفهان، تخت جمشید شیراز، مسجد امام اصفهان، طاق بستان، مسجد جامع اصفهان الهام گرفته شده اند.

طرح فرش محرابی

این طرح برای محراب مساجد و محل نماز گذارن امام جماعت طراحی شده است. طرح محراب همراه با گلدان و درختچه‌های کوچک تزیین می شود. در دو طرف محراب ستون‌های بزرگی که سقف محراب بر روی آن قرار دارد نشان می‌دهند. طرح محرابی مانند محرابی قندیلی، محرابی گلدانی و محرابی درختی

طرح فرش محرمات

در این طرح تمامی متن فرش از جهت طولی به ردیف‌های موازی تقسیم گشته و داخل این ردیف‌ها با نگاره‌هایی همچون بته جقه، انواع اسلیمی یا ختایی و گل و برگ‌های دیگر تزیین می‌گردد. در واقع متن فرش به صورت راه راه می‌باشد محرمات بته جقه ای معروف‌ترین طرح این گروه است.

طرح فرش تلفیقی

به مرور زمان طرح هایی که وجود داشتند با هم ترکیب شدند و طرح های تلفیقی به وجود آمدند. تلفیق اگر با ظرافت باشد طرح های زیبا و جذابی به وجود می‌آیند. برخی از این تلفیق ها شامل تلفیقی دسته گلی، تلفیقی گل فرنگ، تلفیقی هندسی هستند.

طرح فرش اقتباسی

ایرانیان با هوش و ذکاوت و خلاقیت خود از طرح های فرش مناطق مرزی ایران و کشورهای همسایه الهام گرفته و طرح هایی خلق کردند که به خاطر شباهت ان به طرحهای کشورهای همسایه طرح اقتباس شده یا اقتباسی نام گرفت.

 طرح فرش واگیره ای

هنگامی که جزء کوچکی از طرح در متن فرش در جهات طولی و عرضی تکرار شده و به وسیلهٔ گیره به یکدیگر متصل شوند، طرح بندی یا واگیره ای  نامگذاری می شود.

 طرح شکارگاه

بنیاد اصلی این طرح‌ها نمایش صحنه‌های شکار و شکارگاه است. به نحوی که در قسمت‌های مختلف طرح یک سوار کار با وسیله‌ای همانند تیر و کمان یا نیزه مشغول شکار آهو یا سایر جانوران است.

طرح گلدانی

طرحی زیبا و دلپسند، شکل گلدانی مزین به شاخه‌های گل، عنصر اصلی و غالب طرح است. اندازه‌های گاهی بزرگ و واحد گاهی کوچک با ردیف‌هایی موازی تمامی فرش را پوشش می‌دهد.

طرح فرش تصویری (تابلو فرش)

این طرح ها معمولا از روی عکسهایی از طبیعت،حیوانات ،مناظر زیبا ، اشخاص معروف ویا بصورت سفارشی از چهره وتصاویر مورد نظر شخص سفارش دهنده بافته می شوند

 سخن آخر:

طرح فرش ایرانی بسیار متنوع و زیبا هستند. این طرح ها از گذشته در فرش های اصیل ایرانی نقش زده می شدند. ارزش و قیمت فرش ایرانی در سراسر جهان شناخته شده است. با مرور زمان و ورود فرش های ماشینی در بازار فرش این طرح ها در فرش های ماشینی نشستند و دنیای فرش ماشینی را زیباتر کردند. با شناخت این طرح ها می توانید بدون سردرگمی فرش مورد علاقه تان را انتخاب کنید.