انواع فرش دستباف، شناخت ویژگی و قیمت فرش دستباف

زمانی که می‌خواهیم از کالاهایی که ایران در تولید و صادرات آنها پیشتاز می‌باشد صحبت کنیم، به فرش ماشینی و قالی اشاره می‌کنیم. فرش و قالی ایرانی جزو مهم‌ترین اقلام صادراتی غیرنفتی کشور ما بوده است. قدمت و تاریخچه حضور فرش در فرهنگ ایرانی به دوره هخامنشیان و یا شاید قبل از آن بازمی‌گردد. قدیمی‌ترین فرشی که منسوب به تمدن ایران و هخامنشی است، فرش “پازیریک” است که تقریباً مربوط به قرن چهار یا پنج قبل از میلاد است. این فرش نشانگر قدمت، نبوغ، پیشتازی و سلیقه زیبای پیشینیان ما در بافت فرش است. گرچه باگذشت زمان و پیشرفت فنّاوری به‌تدریج فرش ماشینی نیز سهم بازار زیادی را به خود اختصاص داده است، ولی همچنان هستند افرادی که شیفته  انواع فرش دستباف هستند.

آیا شما انواع مختلف فرش دستباف را می‌شناسید؟ در این مقاله به معرفی انواع فرش دستبافت، قالی دستباف و قیمت فرش دستباف می‌پردازیم. پس تا پایان این متن با ما باشید.

مشخصات انواع فرش دستباف

شما می‌توانید این فرش‌ها را با سه معیار اصلی شناسایی کنید و این سه معیار جزو ویژگی‌های اصلی و بنیادین این فرش‌هاست.

تاروپود

هر فرش یا قالی‌ای که به‌صورت دستی و سنتی بافته می‌شود، دارای تاروپود است. تار فرش همان رشته‌هایی از الیاف مختلف (پشم، نخ، ابریشم وغیره) است که آنها را به‌صورت عمودی به دو طرف انتهایی دار فالی می‌پیچند. پود نیز رشته‌هایی از الیاف است که به‌صورت افقی از بین تارها عبور می‌کند؛ بنابراین تاروپود شالوده و اساس قالی‌بافی محسوب می‌شود.

پرز و نخ خاب

همه قالی‌ها و فرش‌هایی را که با دست و به شکل سنتی بافته می‌شوند، دارای پرز و نخ خاب هستند. نخ خاب به گره‌ها و نخ‌هایی که بر روی قسمت خارجی و قالی دید فرش قرار دارند می‌گویند. نخ خاب بر روی فرش است و به‌راحتی می‌توان آن را دید و حتی لمس کرد. همچنین جنس نخ خاب معمولاً از پشم طبیعی، ابریشم طبیعی و یا کرک است.

ریشه

ریشه در اثر گره‌خوردن پرزهای فرش به‌دور تارهای آن ایجاد می‌شود. یا به عبارتی ریشه هرکدام از گره‌های قالی و فرش است. همچنین اصطلاح ریشه‌زنی نیز به معنای اقدامی هست که به دلیل جلوگیری از ساییدگی و ازهم‌گسیختگی تاروپودها انجام می‌گیرد. درواقع ریشه زنی به حفظ تاروپودها کمک می‌کند.

انواع فرش دستباف

فرش‌هایی را که به‌صورت دستی و سنتی می‌بافند ازنظر رنگ، جنس نخ، طرح، بافت و اندازه دارای تنوع زیادی هستند؛ بنابراین فرش ایرانی در انواع مختلفی وجود دارد که در ادامه به معرفی آن می‌پردازیم.

فرش ازنظر جنس الیاف

فرش‌ها و قالی‌ها ازنظر جنس الیاف و همچنین موادی که در آن استفاده می‌شود باهم متفاوت هستند. هرکدام ازنظر کیفیت، استحکام، ظرافت و لطافت با یکدیگر تفاوت دارند.

الیاف پشمی

فرش‌های پشمی، فرش‌هایی هستند که الیاف و تاروپود آنها از جنس پشم طبیعی است. این‌گونه فرش‌ها بیشتر در فرهنگ‌های عشایر و محلی که دسترسی بیشتری به پشم دام دارند، بافت می‌شوند. پشم یکی از اساسی‌ترین الیاف مورداستفاده در فرش‌های ایرانی است. همچنین اکثر این پشم‌ها گوسفندی هستند و ازنظر استحکام و کیفیت مناسب است. فرش‌های تمام پشمی به‌گونه‌ای هستند که تاروپود و پرز آنها تماماً از پشم است.

فرش الیاف پنبه و کتان

یکی از الیاف مرسوم و معمول در فرش‌های دستباف، کتان است. الیاف کتانی و پنبه‌ای استحکام بالایی دارند، برای استفاده در پرز قالی و فرش هم از آن‌‌ها می‌توان استفاده کرد. همچنین این الیاف موردعلاقه حشرات نیست؛ بنابراین در معرض بیدزدگی قرار نمی‌گیرند. همچنین الیاف پنبه‌ای یا کتانی بسیار مناسب سبک درشت‌بافی است.

فرش با الیاف کرکی

کرک جزو الیاف نادر و باارزش است. البته این نکته را باید ذکر کنیم که در نام‌گذاری این الیاف اشتباه صورت گرفت زیرا الیاف کرکی از پشم‌های وارداتی و بسیار ظریف که از مرینوس هستند تولید می‌شوند. قیمت این الیاف در مقایسه با سایر الیاف نسبتاً گران‌تر است.

فرش تمام ابریشمی

این‌گونه فرش‌ها جزو گران‌ترین، لوکس‌ترین و زیباترین فرش‌ها هستند و الیاف، پرزها و چله‌های آنها کاملاً از جنس ابریشم است. به این فرش‌ها تمام ابریشم می‌گویند. ازآنجاکه الیاف ابریشمی بسیار نازک و لطیف هستند بنابراین فرش‌های تمام ابریشم بسیار، بسیار ظریف هستند و استحکام بالایی ندارند؛ بنابراین بیشتر جنبه تزئینی دارند و درصورتی‌که در مکان پرتردد قرار گیرند، خیلی سریع مستهلک می‌شوند.

فرش کف ابریشم

این فرش‌ها را هم معمولاً با الیاف پشمی می‌بافند و فقط و فقط هنگام بافت زمینه فرش، از پرزهای پشمی استفاده نمی‌کنند و به‌جای آن از پرز ابریشم استفاده می‌کنند.

فرش گل‌ابریشم

فرش‌های گل‌ابریشم را معمولاً با پشم می‌بافند؛ اما در چله فرش، نقوش و دور حاشیه‌های آن به‌جای استفاده از پرز پشمی از ابریشم استفاده می‌کنند.

انواع فرش دستبافت ازنظر اندازه

این فرش‌ها را ازنظر سایز و اندازه می‌توانیم به اندازه‌های مختلفی تقسیم کنیم. در کل اندازه‌های رایج و پرطرف‌دار به‌صورت 6 متری، 9 متری، 12 متری و 24 متری است. البته هیچ‌یک از این سایزها نبست به دیگری ارجحیت خاصی ندارند. بلکه افراد باتوجه‌به متراژ منزل و اتاق‌ها، سلیقه و نوع دکوراسیون داخلی خانه یکی از این اندازه‌ها را انتخاب می‌کنند.

فرش‌ دستباف شهرها و اقوام مختلف

هر منطقه و شهری به خاطر شرایط خاص جغرافیایی، فرهنگی و مواد اولیه‌ای که به آن دسترسی دارد، فرش‌های متفاوتی نسبت به دیگر اقوام دارد. در ایران طایفه‌های مختلف از قبیل قشقایی و بختیاری دارای سبک بافت مخصوص به خود هستند. همچنین شهرهای مختلفی نیز هستند که درزمینهٔ بافت فرش بسیار سرآمد هستند. در ادامه به معرفی این شهرها و قبایل می‌پردازیم.

فرش اصفهان

قدمت و تاریخچه فرش اصفهان تقریباً به دوران صفویه بازمی‌گردد. رنگ زمینه این فرش تقریباً عاجی رنگ است و دیگر رنگ‌های اصلی در نقش و نگارهای آن، آبی، قرمز و نیلی است و طرح‌های گل، درخت، برگ، همچنین اسلیمی و شاه‌عباسی جزو طرح‌های مشهور فرش اصفهان است. از همان دوران صفویه این فرش‌ها بسیار موردتوجه اروپایی‌ها قرار گرفت.

فرش تبریز

فرش تبریز هم که دیگر نیاز به معرفی ندارد. فرش‌های این شهر همواره در لیست بهترین‌ محصولات و سوغات تبریز قرار دارد. الیاف اصلی آن معمولاً ابریشم، پنبه و گاهی نیز پشم است. رنگ اصلی و زمینه آن‌ها کرم است و رنگ قرمز و آبی جزو رنگ‌های اصلی آن است.

فرش کاشان

این شهر در بافت فرش‌های ماشینی و دستباف بسیار سرآمد و پیشتاز است. باید به این نکته اشاره‌کنیم که فرش کاشاندر عرصه داخلی و حتی بین‌المللی بسیار پرطرف‌دار و محبوب است. کاشانی‌ها به فرش قالی می‌گویند. پس قالی کاشان ازنظر گره و بافت با سایر شهر‌های دیگر متفاوت است. طرح و نقش قالی‌های کاشان بیشتر از طرح ترنج شاه‌عباسی و لچک پیروی می‌کند.

فرش‌های محلی دستباف

همان‌طور که اشاره کردیم اقوام مختلف ایران دارای فرش‌های خاصی هستند. طرح‌ فرش‌های روستایی و عشایری بسیار ساده و بی‌غل‌وغش است. همچنین از رنگ‌های طبیعی در بافت آن استفاده می‌کنند و همچنین ضخامت آنها زیاد است. قالی‌های بختیاری و قشقایی ازجمله مشهورترین قالی‌های روستایی و عشایری است.

فرش دستباف ازنظر طرح

طرح‌های اسلیمی، ایلی، عشایری، درختی، شاه‌عباسی، گلدانی، محرابی، هندسی، افشان، بته‌جقه، قابی، ترکمن، گل فرنگ، تلفیقی، باستانی و شکارگاهی جزو مشهورترین طرح‌های مورداستفاده در فرش ایرانی هستند. همان‌طور که از نام برخی از آنها مشخص است بسیاری از این طرح‌ها بیانگر و نشانه جغرافیا و یا تاریخ خاصی از ایران است.

تراکم فرش دستباف

همان‌طور که درگذشته ذکر کردیم، منظور از تراکم فرش تعداد گره‌هایی هست که در هر متر مربع در فرش بافته می‌شود. به‌طورمعمول هرچقدر تراکم فرش بیشتر باشد بنابراین کیفیت و ارزش آن بیشتر است اما یک مورد استثنا داریم آن نیز فرش‌ها و قالی‌های ایلی و عشایری است. این قالی‌ها به خاطر اینکه در امکانات و تجهیزات ابتدایی‌ای بافته می‌شوند بنابراین معیار تراکم بالا برای آنها در نظر گرفته نمی‌شود.

مقایسه قیمت فرش دستباف و فرش ماشینی

فرش دستباف را به صورت سنتی و با دست می‌بافند اما فرش ماشینی کاملا مکانیزه و با دستگاه‌های مخصوص در کارخانه بافت می‌شود. الیافی که برای بافت فرش ماشینی به کار می‌ود ارزان‌تر از الیاف فرش‌های دسبتاف است و همچنین راحتر‌تر فراهم می‌شوند. بافت انواع فرش‌ دستباف بسیار زمان‌بر و سخت است در صورتی که فرش‌های ماشینی به‌راحتی و سریع تولید می‌شوند. بنابراین طبیعی است که قیمت فرش ماشینی از قیمت فرش دستباف ارزان‌تر باشد. فرش‌های دستباف دارای الیاف با کیفیت و بافت مستحکم‌تری هستند که باعث می‌شود قیمت فرش دستباف در مقایسه با فرش ماشینی گرانتر باشند.

یکی از کلکسیون های اصلی فروشگاه فرش افرند برای ارائه و استفاده شما عزیزان فرش های دستباف افرند است. فرش افرند همواره این کلکسیون با ارزش را به روز می‌کند تا بتواند محصولات و طرح های جدید را نیز ارائه کند. شما می‌توانید از بین طرح ها و سایز های موجود انتخاب و خرید کنید تا در سریعترین زمان ممکن فرشتان به درب منزل شما ارسال شود، لازم به ذکر است قیمت فرش دستباف در فروشگاه فرش افرند با قیمت کارخانه تفاوتی ندارد. همچنین شما دوستان عزیز می‌توانید از دسته بندی‌های فرش کلاسیک ماشینی، فرش پتینه، گبه ماشینی، فرش ماشینی فانتزی، گلیم ماشینی، فرش آشپزخانه، فرش کودک دیدن فرمائید.

نمونه فرش دستباف فروشگاه افرند