مشخصات قالی بیجار را بهتر بشناسید

ابتدا به شما توصیه می‌کنم قبل از خواندن این مقاله روی دکمه‌ی زیر کلیک کرده و آن را مطالعه کنید. با خواندن مقاله‌ی قالی بیجار چیست؟ ابتدا تا حدودی با این نوع قالی آشنا خواهید شد. در ادامه‌ی مقاله‌ی قبل در این مطلب قصد داریم به مشخصات قالی بیجار بپردازیم. با ما تا پایان همراه باشید.

آشنایی با مشخصات قالی بیجار

در ادامه به طور کامل شما را با چند مشخصه که قالی بیجار با آن‌ها شناخته می‌شود آشنا می‌کنیم.

نقشه‌ی قالی بیجار

بافندگان قدیم شهر و روستاهای اطراف بیجار، برای بافتن هر طرح از یک قطعه قالی بافته شده‌ی کوچک که مساحت آن کمتر از یک متر مربع بود استفاده می‌کردند. این نقشه در میان بافندگان ایران اسامی مختلفی نظیر ارنک، دستور و یا فقیره داشت. بافندگان قدیم بیجار با استفاده از تصویر ذهنی نقش قالی را تجسم می‌کردند. هر دستور از چندین نقش و اشکال مختلف تشکیل شده است. بافنده با کنار هم قرار دادن آن‌ها در تصور خود، یک تصویر ذهنی از طرح موردنظر و نقش‌مایه‌های دلخواه را تجسم می‌کند.

در نهایت، بافنده با انتخاب یکی از طرح‌های تجسم شده، اقدام به بافت قالی موردنظر با ابعاد دلخواه می‌کند. در حال حاضر این شیوه از قالی‌بافی بین بافندگان بیجار به فراموشی سپرده شده است. بافندگان از نقشه‌هایی که توسط طراح روی کاغذ طراحی شده‌اند استفاده می‌کنند.

طرح‌های قالی بیجار

دونالد ویلبر، فرش شناس برجسته‌ی انگلیسی، طرح‌های قالی بیجار را به پنج دسته طبقه‌بندی کرد.

• قالی‌های طرح بیجار (گروس)
• قالی بت نقوش ماهی درهم (هراتی)
• بته
• میناخانی
• گل سرخ
• مستوفی و سرداری که به دو نوع شهری و روستایی بافت می‌شوند.

روش بافت قالی بیجار

قالی قدیم بیجار در هر سه روش شهری، روستایی و عشایری بافت می‌شود. اما به دلیل دگرگونی در روش زندگی، امروزه نمونه‌ی عشایری آن وجود ندارد. چله‌کشی قالی بیجار به روش آذری و بر روی دار انجام می‌شود. در چله‌کشی قالی‌های کهن بیجار از شیوه‌ی معروف به فارسی استفاده می‌شد. به همین دلیل بافت قالی با طول زیاد امکان‌پذیر بود. امروزه شیوه‌ی چله‌کشی در این منطقه به روش آذری و بر روی دار انجام می‌شود.

شیوه‌ی پود‌گذاری قالی بیجار

شیوه‌ی پودگذاری قالی کهن بیجار منحصر به فرد است. در سنت پیشین این منطقه استفاده از سه پود مرسوم بوده، پود دوم را نازک زده و پودهای اول و سوم را ضخیم می‌زدند. اما در حال حاضر این شیوه به فراموشی سپرده شده است و استفاده از دو پود رایج است.

قالی بیجار مشهور به قالی آهنی

شیوه‌ی نواختن یا ضربه زدن بر روی پودها در بیجار نسبت به سایر مناطق بافندگی ایران متفاوت است. دلیل این تفاوت شدت و دفعات ضربه زدن به پودهاست. این ضربه‌ها موجب فشردگی و تراکم بالای الیاف پشم می‌شود و عاملی است که قالی بیجار را به قالی آهنی مشهور کرده است.

رنگ ‌بندی روشن و شاد

یکی از مشخصات قالی بیجار رنگ‌های روشن و شاد نظیر طلایی، بژ، صورتی، پوست پیازی، سفید، حنایی و انواع سبزها در زمینه‌ی سرمه‌ای، عاجی و قرمز مورد علاقه‌ی بافندگان است. امروزه تعداد رنگ‌ها بیشتر از ۲۷ فام نیست و البته برخی از رنگ‌ها مانند طلایی و انواع سبز به فراموشی سپرده شده‌اند و انواع قرمز و صورتی به شدت رواج پیدا کرده‌اند.

بافت قالی بیجار از پشم

قالی‌های کهن بیجار به طور کامل از پشم بافته می‌شود(تار، پود، پرز). به ویژه از پشم گوسفند که نژاد همان منطقه است و کیفیت و مرغوبیت بالایی دارد. ابریشم چه در قالی قدیم بیجار و چه در نمونه‌های جدید به ندرت مورد استفاده بوده است.

رنگرزی قالی بیجار

رنگرزی قالی بیجار از شیوه‌ی رنگرزی گیاهی و شیمیایی رواج دارد. در شیوه‌ی رنگرزی گیاهی استفاده از روناس، اسپرک، برگ مو، گندل، جاشیر، پوست انار و پوست گردو رایج است.

اندازه‌های قالی بیجار

اندازه‌های قالی بافته شده در این منطقه پیرو سنتی است که در دیگر نقاط کشور ایران نیز وجود دارد. از بسیار کوچک ۹۰×۶۰ سانتی متر تا بسیار بزرگ (۲۰ تا ۳۰ متر مربع) رایج بوده و هست. این ابعاد در برخی موارد تا بیش از ۵۰ متر مربع نیز بوده و بافت کناره کم و بیش رواج داشته و هنوز هم دارد.

قالی‌های حسینیه بیجار

زمینه‌ی قالی‌های حسینیه بیجار به رنگ استخوانی است. فرم‌هایی به شکل ماهی نسبتا درشت به رنگ‌های قرمز و سبز و ترنج‌هایی به رنگ قرمز روشن و آبی متوسط بر روی آن جلوه می‌کنند. طرح قاب مانند که در متن سرانداز و کناره‌های قالی تکرار شده در لچک و ترنج قالی‌های جوشقان به کار می‌رود. این طرح با نام چهار فرنگی نیز شناخته می‌شود. این قالی‌ها در روستای حلوایی بیجار که فرش‌های تولید شده آن در داخل و خارج کشور شهرت فراوانی دارند، بافته شده است.

برای رفتن به صفحه‌ی اصلی فروشگاه افرند کلیک کنی

خواندن مقالات بیشتر افرند